แปรงซอกฟันคืออะไร ใช้ยังไง เลือกยังไงให้เหมาะสม

แปรงซอกฟันเป็นแปรงขนาดเล็กที่ออกแบบมาเพื่อใช้ทำความสะอาดตามซอกฟัน และเครื่องมือจัดฟันในบริเวณที่แปรงสีฟันธรรมดาทำความสะอาดไม่ถึง แปรงชนิดนี้จะมีแกนลวดเล็กๆ หุ้มด้วยขนแปรงเพื่อให้สามารถสอดเข้าไประหว่างซี่ฟันหรือเครื่องมือจัดฟันและทำความสะอาดเศษอาหารและคราบพลัคได้อย่างมีประสิทธิภาพ

การทำความสะอาดซอกฟันเป็นเรื่องสำคัญมากเพราะการแปรงฟันเพียงอย่างเดียวทำความสะอาดได้แค่ประมาณ 60% ของผิวฟันเท่านั้น ส่วนที่เหลืออีก 40% เป็นบริเวณซอกฟันที่เข้าถึงยาก ดังนั้นหากไม่ทำความสะอาดบริเวณนี้ คราบพลัคและแบคทีเรียจะสะสมจนก่อให้เกิดอาการเหงือกอักเสบ หรือฟันผุตามมาได้

เมื่อใช้แปรงซอกฟันทุกวันจะช่วยลดอาการอักเสบของเหงือกและลดความเสี่ยงต่อโรคเหงือก โรคปริทันต์รุนแรงได้ในระยะยาว คนไข้ที่มีปัญหาเหงือกอักเสบหรือมีความเสี่ยงโรคปริทันต์จึงควรหามาใช้มากๆ

สารบัญ

แปรงซอกฟันเหมาะกับใครบ้าง

เหมาะกับคนที่อยากให้สุขภาพช่องปากดีขึ้น
คนที่ใช้ไหมขัดฟันไม่ถนัด
คนที่มีเหงือกร่นระหว่างซี่ฟัน – เพราะคนที่มีเหงือกร่มมักมีช่องว่างระหว่างฟันและเหงือกมากกว่าปกติ ทำให้เกิดการสะสมของคราบพลัคได้ง่าย
คนที่กำลังจัดฟัน – เพราะลวดและเครื่องมือจัดฟันจะขวางการสอดไหมขัดฟันทำให้ใช้ไหมขัดฟันยาก
คนที่ใส่ฟันปลอม สะพานฟัน หรือรากฟันเทียม – เพราะคนที่ใส่สะพานฟันหรือฟันปลอมแบบติดแน่นจะมีบริเวณใต้สะพานฟันที่ทำความสะอาดยาก ต้องใช้แปรงซอกฟันมาช่วย
คนสูงอายุ – เพราะบางท่านอาจเคลื่อนไหวนิ้วมือลำบาก ใช้ไหมขัดฟันไม่สะดวก

วิธีเลือกขนาดแปรงซอกฟัน

เลือกขนาดที่เหมาะกับซอกฟัน – ควรสอดเข้าไปในซอกฟันได้พอดี ไม่แน่นไม่หลวมเกินไป แปรงควรเข้าออกได้สะดวกแต่ขนแปรงต้องแนบไปกับผิวฟันด้วย โดยทั่วไปจะใช้ขนาด 0.6-1.8 มิลลิเมตร
ในครั้งแรกซื้อชุดแปรงซอกฟันที่มีหลายขนาดในแพคเดียวก่อน เพื่อทดลองว่าขนาดไหนที่เหมาะกับเรา
หากลองสอดแปรงเข้าไปแล้วรู้สึกได้ว่าแกนลวดไปเสียดสีกับฟัน ให้ใช้ขนาดเล็กลง อย่าฝืนใช้ขนาดใหญ่เพราะจะทำให้เคลือบฟันเสียหาย
หากเสียวฟันง่ายบริเวณช่องว่างตรงรากฟัน ไม่ควรใช้แปรงซอกฟันที่โลหะเป็นแกนกลาง ให้ใช้แกนไม้หรือแกนยางแทน
ฟันแต่ละซี่จะมีซอกฟันต่างกัน จึงอาจจะต้องใช้แปรงซอกฟันหลายขนาดด้วย
ขนแปรงที่ดีจะต้องกระจายตัวและทำความสะอาดได้ดีกว่าขนแปรงแบบกระจุกตัว

วิธีการใช้แปรงซอกฟัน

เลือกขนาดของแปรงซอกฟันให้ดี ไม่ใหญ่เกินไปจนแกนลวดขูดกับซอกฟัน
สอดแปรงเข้าตามซอกฟัน อย่าฝืน แปรงควรเข้าออกได้ตามปกติโดยไม่ยาก ค่อยๆ ขยับแปรงเข้าออกเพื่อถูทำความสะอาดคราบจุลินทรีย์บนผิวฟัน
สอดเข้าออกเช่นนี้ประมาณ 3-4 ครั้งต่อซอกฟัน
ทำแบบนี้จนครบทุกซอกฟัน ส่วนฟันกรามที่แปรงยากอาจงอแกนลวดช่วย หรือใช้หัวแปรงทำมุมที่ออกแบบมาเพื่อให้เข้าไปทำความสะอาดฟันกรามได้ง่ายๆ
หากเจอว่าซอกฟันบางตำแหน่งไม่สามารถเอาแปรงซอกฟันเข้าไปได้ ก็ไม่ควรฝืน ให้ใช้ไหมขัดฟันแทน
บ้วนปากให้สะอาด ล้างแปรง และตากให้แห้ง

ในช่วงแรกๆ ถ้าใช้แปรงซอกฟันแล้วมีเลือดออกเล็กน้อยอาจเกิดขึ้นได้เพราะเหงือกอาจจะยังอักเสบอยู่เพราะมีคราบสกปรกสะสม แต่หากทำความสะอาดทุกวัน เลือดที่ออกจะค่อยๆ น้อยลงและหยุดไปเมื่อสุขภาพเหงือกดีขึ้น

แปรงซอกฟัน vs ไหมขัดฟัน

แปรงซอกฟันเหมาะกับฟันที่มีช่องว่างกว้างกว่าหรือมีเหงือกร่น ไม่เหมาะกับช่องฟันแคบๆ ถ้าช่องฟันแคบไหมขัดฟันจะเหมาะกว่า
แปรงซอกฟันมีด้ามจับถนัดมือกว่า
แปรงซอกฟันเข้าทำความสะอาดใต้ลวดจัดฟันและใต้สะพานฟันง่ายกว่า
ไหมขัดฟันหากใช้เป็นจะทำความสะอาดใต้ขอบเหงือกได้ลึกกว่าแปรงซอกฟัน
อายุการใช้งานของแปรงซอกฟันน้อยกว่าไหมขัดฟัน
ราคาแปรงซอกฟันแพงกว่าไหมขัดฟัน

ข้อควรระวังในการใช้แปรงซอกฟัน

อย่าใช้แปรงซอกฟันที่ใหญ่เกินไป – การฝืนใช้แปรงที่มีขนาดใหญ่เกินไปจะทำให้เหงือกบาดเจ็บหรือแกนแปรงเสียดสีฟันจนเคลือบฟันสึกได้
อย่าออกแรงมากเกินไป ควรแปรงเบาๆ เท่านั้น
ช่วงแรกที่เริ่มใช้แปรงซอกฟัน อาจะมีเลือดออกเล็กน้อย แต่ถ้ามีเลือดออกมากหรือเจ็บเหงือกมากให้หยุดใช้และปรึกษาทันตแพทย์
เปลี่ยนแปรงซอกฟันทุก 3-4 อาทิตย์หรือเมื่อขนแปรงบานจนผิดรูป เพื่อให้การทำความสะอาดมีประสิทธิภาพ
ถ้ามีรากฟันเทียมหรือสะพานฟันให้เลือกใช้แปรงซอกฟันที่มีแกนเคลือบพลาสติก เพื่อป้องกันการขูดกับผิววัสดุหรือโลหะในช่องปาก
ถ้าซอกฟันเล็กมาก อย่าฝืนใช้แปรงซอกฟัน ให้ใช้ไหมขัดฟันแทน