ขูดหินปูน (Dental Scaling) คือ การขูดเอาหินปูนออกจากผิวฟันและซอกฟัน โดยใช้เครื่องมือทางทันตกรรมเนื่องจากคราบหินปูนไม่สามารถหลุดออกเองได้ และหากปล่อยทิ้งไว้จะก่อให้เกิดปัญหา เช่น โรคเหงือก กลิ่นปาก ฟันผุ เป็นต้น
โดยมากแล้วการขูดหินปูนสามารถทำได้ด้วยวิธีดังต่อไปนี้
- การขูดด้วยมือ (Hand Scaling) ที่ใช้เครื่องมือลักษณะคล้ายของแหลมเพื่อขูดคราบหินปูนออกจากผิวฟันหรือร่องเหงือกเหมาะสำหรับหินปูนที่สะสมเป็นจำนวนน้อยหรืออยู่ในพื้นที่ที่เข้าถึงได้ง่าย
- การขูดด้วยเครื่องมือที่ใช้คลื่นเสียงอัลตราโซนิค (Ultrasonic Scaling) โดยใช้คลื่นเสียงความถี่สูงเพื่อทำลายคราบหินปูน มีประสิทธิภาพในการลดคราบหินปูนที่หนาและสะสมมานาน โดยมีน้ำที่ไหลผ่านหัวของเครื่องมือเพื่อช่วยลดความร้อนและทำความสะอาดในระหว่างกระบวนการ
คราบหินปูนคืออะไร เกิดขึ้นได้อย่างไร
หินปูน คือการสะสมของคราบจุลินทรีย์และเศษอาหาร รวมกับน้ำลายและแร่ธาตุในช่องปากของเรา เมื่อเวลาผ่านไปและมีการสะสมมากขึ้นโดยไม่ได้ทำความสะอาดเอาออก ก็จะกลายเป็นคราบแข็งที่เรียกว่าหินปูนเกาะอยู่บนผิวฟันและร่องเหงือก
ทำไมต้องขูดหินปูน
การขูดหินปูนเป็นขั้นตอนที่สำคัญในการดูแลสุขภาพช่องปาก สาเหตุที่เราต้องขูดหินปูนก็เพราะว่า
- ป้องกันโรคเหงือก – หินปูนเป็นที่สะสมของแบคทีเรียที่สามารถทำให้เกิดการอักเสบและโรคเหงือก เช่น โรคเหงือกบวมและโรคปริทันต์ การขูดหินปูนช่วยลดแบคทีเรียและป้องกันการเกิดโรคเหงือก
- ป้องกันฟันโยกและการสูญเสียฟัน – หินปูนที่สะสมเป็นเวลานานสามารถทำให้เหงือกและกระดูกที่รองรับฟันอ่อนแอลง ส่งผลให้ฟันโยกและอาจนำไปสู่การสูญเสียฟันได้
- ปรับปรุงสุขภาพช่องปากและลมหายใจ – คราบหินปูนสะสมอาจเป็นต้นเหตุทำให้ลมหายใจที่มีกลิ่นเหม็น การขูดหินปูนช่วยให้ลมหายใจสดชื่น
- ช่วยให้การทำความสะอาดฟันทำได้ง่ายขึ้น: หินปูนที่ถูกขจัดออกทำให้สามารถทำความสะอาดฟันได้ง่ายและมีประสิทธิภาพมากขึ้น เพราะสามารถเข้าถึงผิวฟันและเหงือกได้ดียิ่งขึ้น
ขั้นตอนการขูดหินปูน
ขั้นตอนที่ 1 ตรวจสุขภาพฟันและช่องปาก
ทันตแพทย์จะตรวจสอบช่องปากและฟันอย่างละเอียดโดยใช้กระจกส่องดูรอบๆ ฟันและเหงือก เพื่อประเมินการสะสมของหินปูนและปัญหาสุขภาพฟันอื่นๆ
ขั้นตอนที่ 2 ใช้เครื่องมือขูดหินปูน
ทันตแพทย์ใช้เครื่องมือขูดหินปูนออก โดยอาจใช้เหล็กแหลมขูด หรือขูดด้วยอัลตร้าโซนิกในการขูดหินปูนและคราบแบคทีเรียออกจากผิวฟันและใต้เหงือก
ขั้นตอนที่ 3 ขัดฟันด้วยผงขัดฟัน
หลังจากขูดหินปูนออกแล้ว ทันตแพทย์อาจทำการขัดผิวฟันด้วยหัวแปรงไฟฟ้าเพื่อลดความหยาบของฟันและทำให้ผิวฟันเรียบเนียนขึ้น
ขั้นตอนที่ 4 ใช้ไหมขัดฟัน
ทันตแพทย์อาจใช้ไหมขัดฟันเพื่อช่วยตรวจสอบบริเวณร่องฟัน หรือเหงือกที่มีปัญหา ขั้นตอนนี้อาจมีเลือดออกเล็กน้อย
ขั้นตอนที่ 5 การใช้ฟลูออไรด์
ในบางกรณี อาจมีการใช้สารฟลูออไรด์ในการทาหรือแปรงเพื่อช่วยป้องกันฟันและเสริมสร้างฟันหลังจากขูดหินปูน
ขั้นตอนที่ 6 นัดติดตามผล
นัดติดตามผลเพื่อตรวจสอบสุขภาพช่องปากและประเมินความจำเป็นในการขูดหินปูนต่อไปในอนาคต
ใครบ้างที่ไม่สามารถขูดหินปูนได้
โดยปกติแล้วทุกคนควรเข้ารับการขูดหินปูนทุกๆ 6 เดือน อย่างไรก็ตามหากคนไข้เป็นโรคที่มีความผิดปกติเกี่ยวกับการแข็งตัวของเลือด จะต้องแจ้งให้ทันตแพทย์ทราบก่อน รวมถึงต้องควบคุมให้โรคเหล่านี้อยู่ในเกณฑ์ปกติเสียก่อนจึงจะขูดหินปูนได้
- ผู้ที่มีโรคเลือดไม่แข็งตัวหรือกำลังทานยาละลายลิ่มเลือด เพราะมีความเสี่ยงที่จะมีเลือดออกมากผิดปกติ หรือเลือดหยุดไหลยาก
- ผู้ป่วยโรคฮีโมฟีเลีย และ Von Willebrand ซึ่งมีความผิดปกติของยีนส์ในการสร้างสารเคมีที่จำเป็นต่อการแข็งตัวของเลือด
- ผู้ป่วยที่มีเกล็ดเลือดต่ำมากจากโรคไข้เลือดออก โรคลูคิเมีย โรคไต
- ผู้ป่วยโรคตับแข็งทั้งจาก ตับอักเสบ แอลกอฮอลล์ หรือแพ้ภูมิคุ้มกันตัวเอง ซึ่งมีภาวะเลือดออกผิดปกติทั้งในทางเดินอาหาร หรือที่อื่นสตรีมีครรภ์สามารถขูดหินปูนได้ ยกเว้นอายุครรภ์เกิน 3 เดือนขึ้นไป ต้องปรึกษาทันตแพทย์ก่อนเพื่อความปลอดภัยของแม่และเด็ก
ผู้ที่เป็นโรคที่อาจกำเริบระหว่างทำการขูดหินปูน เช่น โรคหัวใจเพราะอาจมีอาการเจ็บหน้าอก เหนื่อย หอบ จากคลื่นความถี่ของเครื่องมือทันตแพทย์ที่อาจไปกระตุ้นให้หัวใจเต้นผิดปกติ
ข้อดีของการขูดหินปูน
การขูดหินปูนเป็นส่วนหนึ่งของการดูแลสุขภาพช่องปากที่ควรทำอย่างสม่ำเสมอ เพื่อป้องกันปัญหาที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต การขูดหินปูนมีข้อดีหลายอย่างต่อสุขภาพช่องปากดังนี้:
- ป้องกันโรคเหงือก: การขูดหินปูนช่วยลดความเสี่ยงของโรคเหงือก เช่น โรคเหงือกอักเสบและโรคปริทันต์ ซึ่งเป็นสาเหตุหลักของการสูญเสียฟันในผู้ใหญ่
- ลดการอักเสบและเลือดออกตามไรฟัน: การลบหินปูนที่สะสมอยู่ใต้เหงือกสามารถลดอาการอักเสบและการเลือดออกตามไรฟันขณะแปรงฟัน
- ป้องกันฟันผุ: การขูดหินปูนช่วยลดคราบพลัคและหินปูนที่สะสมบริเวณรากฟัน ซึ่งเป็นสาเหตุหนึ่งของการเกิดฟันผุ
- ปรับปรุงสุขอนามัยช่องปาก: การลดหินปูนและพลัคช่วยให้ช่องปากสะอาด ลดกลิ่นปาก และช่วยให้การแปรงฟันและการใช้ไหมขัดฟันเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น
- ป้องกันโรคระบบทั่วไป: สุขภาพช่องปากที่ดีช่วยลดความเสี่ยงของโรคระบบทั่วไป เช่น โรคหัวใจและโรคเบาหวาน
- ขูดหินปูนช่วยให้ฟันดูสะอาดและสุขภาพดี ซึ่งช่วยเสริมความมั่นใจในรอยยิ้ม
ขูดหินปูน ราคาเท่าไหร่
| รายการ | ราคา (บาท) |
| ขูดหินปูนปกติ (Cleaning, Scaling & Polishing) ฟรีเคลือบฟลูออไรด์ ( Free Fluoride apply ) | 900 |
| ขูดหินปูนสำหรับเหงือกอักเสบ ( Gingivitis treatment ) ฟรีเคลือบฟลูออไรด์ ( Free Fluoride apply ) | 1,500 |
การดูแลตัวเองหลังขูดหินปูน
- งดทานอาหารรสจัด เช่น เผ็ดจัด เปรี้ยวจัด เค็มจัด เพราะจะทำให้เสียวฟัน
- หลีกเลี่ยงอาหารแข็งหรือเหนียว เพื่อลดการระคายเคืองต่อเหงือกและฟัน
- งดสูบบุหรี่อย่างน้อย 72 ชั่วโมงหลังขูดหินปูนเพราะจะทำให้แผลหายช้า
- หากมีอาการเสียวฟัน ให้ใช้ยาสีฟันสำหรับป้องกันการเสียวฟันโดยเฉพาะ อาการควรจะดีขึ้นใน 3-4 วัน หากไม่ดีขึ้นให้ปรึกษาทันตแพทย์
- หากมีเลือดออกที่เหงือก ไม่ควรออกนานเกิน 1 ชั่วโมง ถ้าออกมากผิดปกติให้รีบติดต่อทันตแพทย์
- หากรู้สึกเจ็บเหงือกหรือเหงือกบวมในช่วง 1-2 วันแรก ให้ผสมเกลือ 1 ช้อนชาในน้ำอุ่น 1 แก้ว คนให้ละลาย แล้วบ้วนปากวันละ 3-4 ครั้ง เพื่อช่วยลดการอักเสบ
- คอยสังเกตอาการอักเสบหรือมีหนองที่เหงือก หากมีต้องรีบพบทันตแพทย์
- สังเกตอาการผิดปกติอื่นๆ หากรู้สึกว่ามีบางอย่างผิดปกติให้ปรึกษาทันตแพทย์
คำถามพบบ่อยเกี่ยวกับขูดหินปูน
ขูดหินปูนเจ็บไหม
ในขณะขูดอาจมีอาการเจ็บหรือเลือดออกเล็กน้อยซึ่งเป็นเรื่องปกติ โดยเฉพาะถ้าหินปูนมีปริมาณมากหรือเหงือกอักเสบ ในบางกรณีทันตแพทย์อาจใช้ยาชาเฉพาะที่เพื่อลดความรู้สึกนี้
ฟันโยกขูดหินปูนได้ไหม
ต้องให้ทันตแพทย์พิจารณาก่อนว่าฟันโยกจากสาเหตุอะไร ขึ้นกับการวินิจฉัยของทันตแพทย์
ขูดหินปูนนานไหม
โดยปกติแล้วการขูดหินปูนจะใช้เวลาประมาณ 30 นาที – 1 ชั่วโมง ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับปริมาณคราบหินปูนสะสม และสุขภาพปากและฟันของคนไข้
ขูดหินปูนแล้วเลือดออก เป็นอะไรไหม
การเลือดออกเล็กน้อยระหว่างการขูดหินปูนเป็นเรื่องปกติ โดยเฉพาะในกรณีที่เหงือกมีอาการอักเสบ การขูดหินปูนจะช่วยลดความเสี่ยงต่อโรคเหงือกและช่วยให้เหงือกกลับสู่สภาพปกติได้ หากมีการเลือดออกมากหรือยังคงเลือดออกหลังจากการขูดหินปูนเป็นเวลานาน ควรปรึกษาทันตแพทย์
ขูดหินปูน ลดกลิ่นปากได้หรือไม่
การขูดหินปูนสามารถช่วยลดกลิ่นปากได้ เนื่องจากหินปูนและพลัค (plaque) ที่สะสมอยู่ในช่องปากเป็นแหล่งที่สะสมของแบคทีเรียที่สามารถก่อให้เกิดกลิ่นไม่พึงประสงค์ การขูดหินปูนช่วยให้ช่องปากสะอาดและลดการสะสมของแบคทีเรีย ซึ่งเป็นสาเหตุหนึ่งของกลิ่นปาก
