ฟันแบบไหนควรจัดฟัน ฟันแบบไหนไม่ควรจัด

ฟันที่ควรจัดฟัน คือ ฟันที่มีการเรียงตัวหรือมีการสบฟันที่ผิดปกติ ซึ่งส่งผลต่อการใช้ชีวิตประจำวัน เช่น การเคี้ยวอาหาร การพูดออกเสียง หรือส่งผลต่อรอยยิ้ม คนที่มีฟันลักษณะเช่นนี้ควรเข้ารับการจัดฟันเพื่อแก้ไขให้ฟันเรียงตัวให้เป็นระเบียบ ทำความสะอาดง่ายขึ้นลดโอกาสฟันผุ รวมถึงเพิ่มความมั่นใจ และแก้ปัญหาสุขภาพช่องปากอื่นในอนาคต

ลักษณะของฟันที่ควรได้รับการจัดฟัน

ฟันที่ควรได้รับการจัดฟันมีทั้งหมด 8 แบบดังนี้:

ฟันซ้อน ฟันเก (Crowded teeth)

ควรจัดฟันเพราะการทำความสะอาดฟันเป็นเรื่องยากมาก ทำให้มีโอกาสฟันผุสูง การจัดฟันจะช่วยให้ฟันที่ซ้อนกันอยู่ หรือเกอยู่คลี่ออกเรียงตัวเป็นระเบียบและทำความสะอาดได้ง่ายขึ้น

ฟันยื่น ฟันเหยิน (Overjet)

ฟันยื่น อาจไม่กระทบกับสุขภาพช่องปากมากนักหากไม่ได้ยื่นออกมาเยอะ แต่หากฟันยื่นมาก ก็จะมีผลกระทบต่อการสบฟันทำให้รับประทานอาหารลำบาก เคี้ยวไม่สะดวก รวมถึงมีปัญหาพูดไม่ชัดด้วย

ฟันสบลึก (Deep bite)

ฟันสบลึกคือฟันหน้าบนคร่อมฟันหน้าล่างมากกว่าปกติ เวลาสบฟันมักมองแทบไม่เห็นฟันหน้าล่าง ในกรณีที่เป็นมากฟันล่างอาจไปชนกับเหงือกที่โคนฟันด้านบน จนเกิดอาการเจ็บ เสียวฟัน มีปัญหาเหงือกและรากฟันตามมา

ฟันสบเปิด (Open bite)

ฟันสบเปิด เมื่อพยายามสบฟันจะพบว่าฟันหน้าบน และฟันหน้าล่างไม่สบกัน ฟันแบบนี้จะไม่สามารถกัดเส้นก๋วยเตี๋ยวให้ขาดด้วยฟันหน้าได้ ทำให้การเคี้ยวอาหารไม่มีประสิทธิภาพ มีปัญหาในการออกเสียงพูด เวลายิ้มจะเหมือนคนอ้าปาก มีผลต่อความมั่นใจ การจัดฟันจะช่วยปิดช่องว่างระหว่างฟันบนและฟันล่าง

ฟันล่างคร่อมฟันบน (Under bite)

จะต้องได้รับการประเมินจากทันตแพทย์ก่อนว่าปัญหาเกิดจากฟันหรือความผิดปกติของขากรรไกร หากความผิดปกติเกิดจากฟัน สามารถจัดฟันเพื่อแก้ไขได้ แต่หากเกิดจากความผิดปกติของขากรรไกร จะต้องทำการผ่าตัดขากรรไกรร่วมด้วย หากความผิดปกติเกิดจากขากรรไกรแล้วทำการจัดฟันอย่างเดียว อาจเกิดปัญหาอื่นตามมา เช่น เหงือกร่ม รากฟันทะลุ ฟันล่างงุ้ม เป็นต้น

ฟันกัดเบี้ยว (Midline shift)

ลักษณะคือจุดศูนย์กลางของฟันบนกับฟันล่างไม่ตรงกันเวลาสบฟัน อาจเกิดจากขากรรไกรเอียงไปด้านใดด้านหนึ่งมากกว่า ทำให้การบดเคี้ยวอาหารไม่มีประสิทธิภาพ

ฟันห่าง (Spacing)

ฟันห่าง คือ ฟันที่มีระยะห่างระหว่างฟันซี่ข้างเคียงมากกว่า 0.5 มิลลิเมตร การมีฟันห่างส่งผลต่อความมั่นใจ รวมถึงการพูดออกเสียงด้วย และในบางครั้งก็เป็นแหล่งสะสมของเศษอาหารทำให้มีโอกาสเกิดฟันผุและโรคเหงือก จึงควรจัดฟันให้ฟันชิดกันมากขึ้น

ฟันสบไขว้ (Cross bite)

ฟันสบไขว้ มักพบบ่อยบริเวณฟันกรามด้านใน เวลาขบกัดฟัน ฟันบนกับฟันล่างจะไม่ตรงกัน ลักษณะคือฟันบนจะสบไขว้กับฟันล่างทำให้ฟันบนไปเสียดสีกับกระพุ้งแก้ม ฟันลักษณะนี้จะทำให้เคี้ยวอาหารได้ไม่เต็มคำ ฟันอาจกระแทกเหงือกด้านบนทำให้เจ็บเวลาทานอาหาร หากเป็นมากอาจมีใบหน้าเบี้ยวร่วมด้วย

ฟันแบบไหนไม่ควรจัดฟัน

ฟันที่ไม่ควรจัดฟัน คือ ฟันที่ไม่มีปัญหาอะไรเลย แต่คนไข้อยากจัดฟันเพื่อปรับรูปหน้า โดยปกติแล้วการจัดฟันจะช่วยให้รูปหน้าดูดีขึ้นได้ เช่น ทำให้จมูกโด่งขึ้น หน้าเรียวขึ้น คางสวยขึ้น เป็นต้น แต่หากคนไข้ไม่ได้มีปัญหาฟัน 8 อย่างข้างต้น การฝืนไปจัดฟันจะทำให้เกิดปัญหาตามมาอย่างแน่นอน

ยกตัวอย่างเช่น หากมีปัญหาฟันยื่นมาก ฟันซ้อนเกมาก และจัดฟันโดยการวางแผนจัดฟันพร้อมถอนฟัน 4 ซี่ เพื่อดึงฟันหน้าเข้า พอฟันยุบ ปากก็จะยุบ จมูกกับคางก็จะดูเด่นขึ้น ดูสวยงามขึ้นได้ แต่ถ้าฟันคนไข้ดีอยู่แล้วไม่ได้มีปัญหาฟันยื่น ฟันเก หรือมีนิดเดียว และคนไข้ไปขอให้จัดฟัน หากหมอทำการถอนฟันเพื่อดึงฟันหน้าเข้าเพื่อทำการจัดฟัน คนไข้จะพบกับปัญหาฟันงุ้มเข้า ทำให้ปากยุบ คางยื่น แก้มตอบ โหนกชัด ซึ่งการจะแก้ไขให้ปัญหาเหล่านี้กลับมาเหมือนเดิมนั้นยากมาก คนที่ฟันไม่มีปัญหาอะไรเลยจึงไม่ควรจัดฟัน