อาการเสียวฟันเกิดจากอะไร
อาการเสียวฟันเกิดขึ้นเมื่อเนื้อเยื่อในฟันหรือที่เรียกว่า เนื้อฟัน (Dentin) ถูกกระตุ้นจากสิ่งเร้าภายนอก เช่น อุณหภูมิร้อนหรือเย็น, แรงจากการเคี้ยว, หรือสารเคมีจากอาหารและเครื่องดื่มบางชนิด
สาเหตุของอาการเสียวฟัน
สาเหตุของการเสียวฟันมีหลายอย่าง แต่จะเกิดขึ้นก็ต่อเมื่อส่วนเนื้อฟันโดนกระตุ้น ซึ่งสามารถถูกกระตุ้นได้จากหลายสาเหตุเช่น
- การสึกกร่อนของเคลือบฟัน: เคลือบฟันคือชั้นนอกสุดของฟันซึ่งสามารถสึกหรอได้จากการแปรงฟันอย่างรุนแรง, การทานอาหารหรือเครื่องดื่มที่มีความเป็นกรดสูง, หรือจากการเคี้ยวอาหารที่แข็ง
- โรคเหงือก: เมื่อเหงือกร่นลงหรือเหงือกอักเสบทำให้รากฟันและส่วนที่ไม่มีเคลือบฟันเปิดออกมาสู่ภายนอก ทำให้ฟันมีความรู้สึกไวต่อสิ่งเร้าภายนอก
- ฟันแตกหรือหัก: การมีรอยแตกหรือฟันแตกหักสามารถทำให้เนื้อฟันถูกเปิดออกและทำให้ฟันไวต่อการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิหรือแรงดัน
- ฟันผุ: การผุของฟันสามารถทำให้เกิดช่องว่างที่ทำให้สิ่งเร้าเข้าถึงเยื่อประสาทฟันได้
- การฟอกสีฟัน: บางครั้งการฟอกสีฟันอาจทำให้เกิดอาการเสียวฟันชั่วคราวเนื่องจากกระบวนการนั้นอาจกระตุ้นเนื้อฟันได้
การรักษาอาการเสียวฟัน
การรักษาอาการเสียวฟันอันดับแรกที่ควรทำคือมาพบทันตแพทย์ก่อนเพื่อหาสาเหตุ ซึ่งเป็นขั้นตอนสำคัญในการรักษาอย่างมีประสิทธิภาพ เพราะการรักษาที่เหมาะสมจะขึ้นอยู่กับสาเหตุของอาการเสียวฟันนั้นๆ
หากสาเหตุเกิดจากฟันผุหรือฟันสึก: ทันตแพทย์จะทำการอุดฟันเพื่อป้องกันไม่ให้เยื่อประสาทฟันถูกกระตุ้นจากสิ่งเร้าภายนอก การอุดฟันสามารถช่วยฟื้นฟูโครงสร้างของฟันและป้องกันการเกิดฟันผุเพิ่มเติมได้
หากสาเหตุคือเหงือกร่นหรือโรคปริทันต์: การหาหมอเฉพาะทางเพื่อดูแลและวิธีรักษาที่ถูกต้องเป็นสิ่งสำคัญ เพื่อป้องกันไม่ให้เหงือกร่นเพิ่มขึ้นและป้องกันปัญหาสุขภาพในช่องปากที่อาจตามมา การรักษาอาจรวมถึงการทำความสะอาดร่องเหงือกอย่างละเอียดและการใช้วิธีการรักษาอื่นๆ เพื่อส่งเสริมให้มีสุขภาพเหงือกที่ดี
หากสาเหตุเป็นพฤติกรรมทานอาหาร: การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเป็นสิ่งจำเป็น ต้องหลีกเลี่ยงอาหารและเครื่องดื่มที่มีความเป็นกรดสูงและอาหารที่หวานจัด เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดการสูญเสียเคลือบฟันมากขึ้นกว่าเดิม
หากสาเหตุคือฟันแตกหรือฟันร้าว: ทันตแพทย์จะรักษารากฟันหรือทำครอบฟัน เพื่อปิดช่องว่างและป้องกันไม่ให้ฟันแตกหรือร้าวมากขึ้น
วิธีป้องกันและลดอาการเสียวฟัน
- ใช้ยาสีฟันสูตรสำหรับแก้เสียวฟัน
- ใช้แปรงสีฟันที่มีขนนุ่ม เพื่อป้องกันการแปรงฟันรุนแรงที่อาจทำให้เคลือบฟันสึก
- แปรงฟันด้วยวิธีที่ถูกต้อง
- หลีกเลี่ยงอาหารและเครื่องดื่มที่มีความเป็นกรดสูง เช่นน้ำอัดลม น้ำผลไม้ที่มีรสเปรี้ยว น้ำหวาน
- ใช้ไหมขัดฟันอย่างสม่ำเสมอเพราะการใช้ไหมขัดฟันช่วยลดการสะสมของคราบพลัคและป้องกันโรคเหงือกได้
- พบทันตแพทย์เพื่อตรวจดูอาการเสียวฟัน เพราะอาจเป็นจุดเริ่มต้นของโรคปริทันต์ได้
คำถามพบบ่อยเกี่ยวกับการเสียวฟัน
ขูดหินปูนแล้วเสียวฟันทำอย่างไรดี
หลังจากขูดหินปูน บางคนอาจรู้สึกเสียวฟันเนื่องจากหินปูนที่สะสมอยู่บริเวณเหงือกและรากฟันถูกขูดออก ทำให้เนื้อฟันที่อยู่ข้างใต้ออกมาสัมผัสกับอากาศ, อาหาร, เครื่องดื่ม จึงเกิดอาการเสียวฟันได้
อาการเสียวฟันหลังขูดหินปูน มักเกิดขึ้นได้ภายใน 1-2 สัปดาห์แรก และจะค่อยๆ ดีขึ้นเอง แต่หากผ่านไป 2-3 เดือนแล้วอาการเสียวยังไม่ทุเลาลง ควรทันตแพทย์เพื่อตรวจหาสาเหตุและรับการรักษาที่เหมาะสม ซึ่งอาจรวมถึงการรักษาดังต่อไปนี้
- อุดฟันหรือครอบฟัน หากอาการเสียวฟันเกิดจากฟันผุหรือฟันแตก
- รักษาโรคเหงือก หากอาการเสียวฟันเกิดจากโรคเหงือก
- ใช้วัสดุเคลือบฟัน หากอาการเสียวฟันเกิดจากเนื้อฟันสึก
ฟันผุจนเสียวฟันทำอย่างไรดี
หากฟันผุจนมีอาการเสียวฟัน แปลว่าฟันผุได้ลุกลามเข้าไปในเนื้อฟันจนทำให้เนื้อฟัน (Dentin) ถูกเปิดออกสู่ภายนอก เมื่อเนื้อฟันถูกเปิดออก สิ่งกระตุ้นต่างๆ เช่น การรับประทานอาหารหรือเครื่องดื่ม สามารถทำให้เกิดอาการเสียวฟันจี๊ดๆ แปล๊บๆ ได้
หากฟันผุไม่ลึกมาก ทันตแพทย์จะทำการอุดฟันเพื่อปิดช่องว่างและป้องกันสิ่งกระตุ้นจากภายนอก แต่หากฟันผุลึกจนถึงเยื่อโพรงประสาทฟัน อาจจำเป็นต้องทำการรักษารากฟันเพื่อกำจัดเนื้อฟันที่ติดเชื้อออกให้หมดก่อน แล้วค่อยอุดฟันป้องกันการอักเสบหรือการติดเชื้อเพิ่มเติม
ฟอกสีฟันแล้วเสียวฟันทำอย่างไรดี
การฟอกสีฟันสามารถทำให้เกิดอาการเสียวฟันได้ เนื่องจากกระบวนการฟอกสีฟันนั้น ตัวสารสำหรับฟอกสีจะซึมเข้าชั้นเคลือบฟันและแตกตัวเม็ดสีออก ทำให้เกิดอาการเสียวฟันได้ แต่อาการมักจะดีขึ้นเองภายใน 1-2 วัน แต่หากมีอาการเสียวฟันมาก อาจใช้วิธีดังต่อไปนี้ช่วยบรรเทาอาการได้
- ใช้ยาสีฟันสำหรับลดอาการเสียวฟัน ยาสีฟันเหล่านี้จะมีส่วนผสมของสารที่ช่วยเคลือบฟันและลดการสัมผัสของปลายประสาทกับอาหารและเครื่องดื่ม
- ใช้น้ำยาบ้วนปากสำหรับลดอาการเสียวฟัน
- ใช้ยาแก้ปวด ยาแก้ปวด เช่น ไอบูโพรเฟนหรือพาราเซตามอล
- หลีกเลี่ยงอาหารและเครื่องดื่มร้อนจัด เย็นจัด และรสเปรี้ยว
- ลดความถี่ในการฟอกสีฟัน
- ปรึกษาทันตแพทย์ หากอาการเสียวฟันไม่ลดลงหรือรุนแรงขึ้นหลังจากการฟอกสีฟัน
อุดฟันแล้วทำไมยังเสียวฟัน
อาการเสียวฟันหลังจากอุดฟันสามารถเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ เช่น
- วัสดุอุดฟันไม่แนบสนิทกับโพรงฟัน ทำให้เกิดช่องว่างที่ของเหลวหรือเชื้อโรคสามารถเข้าไปถึงโพรงประสาทฟันได้
- ใช้วัสดุอุดฟันมากเกินไป ทำให้นูนขึ้นมาจากฟันปกติ เวลาเคี้ยวอาหารจะเสียวฟันได้
- กระบวนการอุดฟันไปทำให้เนื้อเยื่อภายในฟันเกิดการระคายเคืองหรืออักเสบ ซึ่งนำไปสู่การเสียวฟัน
- กรอเนื้อฟันออกมากเกินไปทำให้ปลายประสาทฟันสัมผัสกับวัสดุอุดฟันโดยตรง
หากมีอาการเสียวฟันหลังการอุดฟัน แนะนำให้ไปพบทันตแพทย์เพื่อตรวจหาสาเหตุและแก้ไขให้เหมาะสม โดยทั่วไป อาการเสียวฟันหลังการอุดฟันจะค่อยๆ ดีขึ้นภายใน 2-3 สัปดาห์ หากอาการไม่ดีขึ้นภายในเวลาดังกล่าว อาจเกิดจากสาเหตุอื่น เช่น ฟันผุลึกมาก ปลายประสาทฟันถูกทำลายจนไม่สามารถส่งสัญญาณความเจ็บปวดได้ หรือวัสดุอุดฟันไม่เหมาะสมกับสภาพฟัน ซึ่งอาจต้องแก้ไขโดยทันตแพทย์
ยาสีฟันแก้เสียวฟันได้จริงหรือ
ยาสีฟันสามารถแก้เสียวฟันได้จริง หากเป็นการเสียวฟันจากฟันสึกหรือเหงือกร่นเล็กน้อย แต่หากเป็นอาการเสียวฟันจากฟันผุ ฟันร้าว ยาสีฟันจะไม่สามารถแก้อาการเสียวฟันได้
นอกจากนั้นวิธีจะทำให้ยาสีฟันสามารถแก้อาการเสียวฟันได้ผลดี คือ ต้องใช้ยาสีฟันสูตรลดอาการเสียวฟันโดยเฉพาะ และนำยาสีฟันมาป้ายตรงบริเวณที่เสียวฟัน หลังจากนั้นใช้นิ้วสะอาดนวดวนเบาๆ ทิ้งไว้ ไม่ต้องบ้วนน้ำออก เช่น เมื่อแปรงฟันตอนกลางคืนก่อนนอน หลังจากแปรงฟันเสร็จให้นำเอายาสีฟันสูตรแก้เสียวฟันมาป้าย นวดถูตรงที่เสียวฟันแล้วนอนค้างคืนทิ้งไว้ได้เลย
เมื่อตื่นเช้ามาก็แปรงฟันตามปกติ ตัวยาสีฟันจะได้ซึมเข้าไปได้อย่างมีประสิทธิภาพมากกว่าเพราะมีเวลาในการสัมผัสกับบริเวณที่เสียวฟันมากกว่าการแปรงฟันตามปกติ
สาเหตุที่ยาสีฟันสูตรแก้เสียวฟันได้ผลเพราะยาสีฟันเหล่านี้มีส่วนผสมที่เป็น
- โพแทสเซียม ซึ่งเป็นสารที่มีฤทธิ์ในการลดการรับความรู้สึกของเส้นประสาท โดยทำหน้าที่เป็นสารสื่อประสาทแบบยับยั้ง (inhibitory neurotransmitter) ช่วยลดการส่งกระแสประสาทไปยังสมอง ทำให้รู้สึกเสียวฟันน้อยลง
- สแตนนัสฟลูออไรด์ (Stannous Fluoride) เป็นสารฟลูออไรด์ชนิดหนึ่งที่มีฤทธิ์ในการตกตะกอนและปิดท่อเนื้อฟัน (dentinal tubules) ทำให้สิ่งกระตุ้นต่างๆ เช่น อาหาร เครื่องดื่ม ไม่สามารถผ่านเข้าไปในเนื้อฟันได้ ส่งผลให้ลดอาการเสียวฟันได้
- โนวามิน (Novamin) เป็นสารประกอบซิลิคอนและฟลูออไรด์ที่มีโครงสร้างคล้ายกับเนื้อฟันธรรมชาติ โดยมีคุณสมบัติจับกับคอลลาเจนในชั้นเนื้อฟันทำให้เกิดการสร้างชั้นเคลือบฟันขึ้นมาใหม่ ทำให้ลดอาการเสียวฟันได้เช่นกัน